Taaltip: ‘de data is beschikbaar’ of ‘de data zijn beschikbaar’?

data is beschikbaar of data zijn beschikbaar

Taaltip: ‘de data is beschikbaar’ of ‘de data zijn beschikbaar’?

Wat mij betreft zijn de data zijn beschikbaar en de data is beschikbaar beide juist, maar de meningen verschillen nogal. Welke vorm je het best kunt kiezen, hangt van verschillende factoren af.

Officiële adviezen

De meeste ‘officiële’ adviesboeken en -websites hebben een voorkeur voor het meervoud. Zie bijvoorbeeld het advies van Onze Taal en dat van de Taalunie. In de Dikke Van Dale staat: “meer­voud (in niet-we­ten­schap­pe­lij­ke taal, m.n. in de ICT, wordt data ge­re­geld als ver­za­mel­naam ge­han­teerd en dan ge­com­bi­neerd met een en­kel­vou­di­ge per­soons­vorm)”. Op internet lijken enkelvoud en meervoud elkaar niet zo veel te ontlopen. Ook in het Engels is er overigens onduidelijkheid over de vraag of data enkelvoud of meervoud is, al lijkt het pleit daar vrijwel beslecht in het voordeel van het enkelvoud.

Herkomst

Data komt in het Nederlands in twee betekenissen voor. Ten eerste als het meervoud van datum: een dag op de kalender. De tweede betekenis is ‘gegevens’. Beide woorden gaan terug op het Latijnse datum, dat ‘wat gegeven is’ betekende. De woorden zijn op verschillende momenten in het Nederlands terechtgekomen. Datum (als ‘dagtekening’) al in de dertiende eeuw, via het Franse date. In de betekenis ‘gegevens’ werd data in de achttiende eeuw vermoedelijk aan het Duits ontleend. In de twintigste eeuw kwam daar via het Engels de computerbetekenis bij.

In de betekenis ‘gegevens’ is data de enige vorm; het enkelvoud datum komt niet voor. Dat draagt er mogelijk aan bij dat veel mensen data interpreteren als een ontelbaar meervoud, zoiets als kennis of informatie. Dat een meervoudig woord enkelvoud wordt, gebeurt vaker. In het verleden bijvoorbeeld met schoen en recenter met panini. Leeftijd is hier trouwens ook een factor in. Vooral jongeren (en IT’ers) gebruiken data als enkelvoud, zo werd duidelijk uit een onderzoek door Taalkundige Wouter van Wingerden, voor zijn boek Maar zo heb ik het geleerd!

Advies

Wat kun je nu het beste doen? Ik denk eigenlijk dat het vooral afhangt van je publiek. Schrijf je voor mensen onder de 30 of IT’ers? Dan is het enkelvoud de beste keuze. Voor een ouder publiek of algemener kun je beter het meervoud kiezen.

Meer weten?

Wil je meer weten over lezergericht schrijven? Dat leer je bijvoorbeeld in een Individuele Schrijfcoaching. In een Opfristraining grammatica en leestekens leer je meer over allerlei grammaticale kwesties.

7 tips om betere e-mails te schrijven

Gratis e-boek

Meld je nu aan voor de nieuwsbrief van AV Taaltraining en begin vandaag nog met het schrijven van betere teksten. Het e-boek krijg je helemaal gratis.

  • In het kader van de Europese Wetgeving moet ik je de volgende toestemming vragen:
  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.