Word wakker schrijf je zonder t. Het is een gebiedende wijs, en die schrijf je net zo als de ik-vorm van het werkwoord – ook als je het tegen meerdere mensen hebt. Juist zijn bijvoorbeeld:

• Blijf zitten!
• Vertel eens. Wat is er gebeurd?
• Voeg de eieren toe.

De enige uitzondering hierop is het werkwoord zijn. Daarvan is de gebiedende wijs wees: Wees voorzichtig!

Verouderd

Vroeger kende de gebiedende wijs inderdaad een enkelvoud en meervoud, maar die vorm is verouderd. Wanneer de vorm precies in onbruik is geraakt, is niet zo makkelijk te achterhalen, maar het lijkt erop dat dat in schrijftaal in de eerste helft van de twintigste eeuw is geweest. Het is goed mogelijk dat in spreektaal al eerder Blijf zitten! werd geroepen. Aan zo’n vorm als Blijf zitten is overigens goed te horen dat je geen t gebruikt. Het lijkt erop dat mensen alleen bij werkwoorden waar je het niet kunt horen, de t willen toevoegen. Enkele andere voorbeelden:

• Word lid
• Verbreed je kennis!
• Houd moed

Versteende combinaties

De oude meervoudsvorm komt overigens nog wel voor in wat versteende combinaties, zoals vaste uitspraken en sommige liedjes.

• Komt allen tezamen
• Arbeider aller landen, verenigt u
• Gaat heen en vermenigvuldigt u

Beleefder

Hoewel Nederlanders internationaal de naam hebben om erg direct, en soms zelf onbeleefd te zijn, is de gebiedende wijs in veel gevallen toch wat erg direct. Er zijn twee manieren om de gebiedende wijs wat beleefder of zachter te maken. De eerste is het gebruik van woorden als maar, eens en even. Vergelijk: Blijf zitten! en Blijf maar zitten of Blijf maar even zitten. De tweede optie is het toevoegen van een onderwerp. Het werkwoord krijgt dan de ‘gewone’ vorm (de aantonende wijs): Blijft u zitten.

Meer weten?

Wil je meer weten over werkwoordspelling? Volg dan de online training Werkwoordspelling Daarin leer je alles over d‘s en t‘s!