Een goede tekst is helder, schreef ik eerder. Een van de manieren om daarvoor te zorgen is het gebruik van kernzinnen. Die helpen je lezer erg om je boodschap goed te begrijpen.
Effect van kernzinnen
In mijn schrijftrainingen doe ik vaak de volgende oefening (uit het boek Tekststructuur): ik geef de deelnemer(s) twee versies van dezelfde tekst, en vraag ze welke ze duidelijker vinden. Dat is meestal vrij duidelijk. Vervolgens vraag ik wát er dan duidelijker is aan die tekst. Dan komt er van alles: de toon is prettiger, de zinnen zijn korter, de opbouw is beter, enz. Maar eigenlijk is er weinig verschil tussen de twee teksten: de een is geschreven mét kernzinnen en de ander zonder. Een kleine wijziging met een groot effect dus.
Wat is een kernzin?
In de kernzin staat waar de alinea over gaat, vaak in vrij algemene bewoordingen. In de rest van de alinea wordt dat onderwerp verder uitgewerkt. Als je alle kernzinnen van een tekst achter (of onder) elkaar zet, heb je dus een heel algemene samenvatting van de tekst. Ervaren lezers weten dat, en lezen de eerste zin van een alinea vaak met net wat meer aandacht. Je helpt je lezer dus enorm als hij of zij daar inderdaad belangrijke informatie kan vinden.
Plaats van de kernzin
In zakelijke teksten is de kernzin meestal de eerste zin van een alinea, maar het kan ook de laatste zin zijn. Dat laatste werkt vooral goed als de kernzin een conclusie bevat. In een heel enkel geval, bijvoorbeeld bij een tegenstelling, kan de kernzin ook halverwege een alinea staan, maar dan maak je het je lezer wel weer wat moeilijker.
Kijk maar eens naar deze tekst: in alinea 1, 3 en 4 is de kernzin als het goed is vrij makkelijk te vinden, maar in alinea 2 is dat wat lastiger. Dat heeft te maken met het karakter van de alinea’s: alinea 2 is vooral een illustratie van het effect, maar geeft niet veel feitelijke informatie. De andere alinea’s doen dat wel.
Meer weten?
Ben je ook benieuwd naar het effect van kernzinnen in jouw teksten? In de training Efficiënt schrijven en in individuele schrijfcoaching komt het onderwerp aan de orde.
